Stel je bent ontwerper van zorginnovaties en hebt je prototype af. Het ziet er goed uit en het werkt zoals bedacht. Maar wat dan? Hoe zorg je ervoor dat je idee ook daadwerkelijk gebruikt wordt in de praktijk? Het Fieldlab Revalidatie helpt je met workshops gekoppeld aan de verschillende fases van de ontwikkeling van een zorginnovatie: van idee naar implementatie.

Studenten van De Haagse Hogeschool kregen begin dit jaar de workshop over implementatie van Martijn van der Ent, onderzoeker bij Basalt en docenten bij De Haagse, en Sander Houdijk, senior-adviseur innovatie bij het Fieldlab Revalidatie. De workshop was de laatste in een serie van vijf die het Fieldlab Revalidatie ontwikkeld heeft vanuit de Innovation4health Academy, een samenwerkingsverband tussen Basalt en De Haagse Hogeschool.

Implementeren in de praktijk

De workshop implementeren wordt onder andere ingezet voor studenten van de minor ‘Onderzoek en Ontwerp voor Gezondheidszorg’. Tijdens deze minor werken de studenten van verschillende opleidingen in kleine groepjes twintig weken aan een zorginnovatie. Ze besteden tien weken aan onderzoek en tien weken aan ontwerpen. De workshop over het implementeren van het concept vindt plaats aan het eind van de ontwerpfase. De opdrachtgevers komen uit de zorg en de innovaties moeten echte praktijkproblemen oplossen. Aan het eind van de minor presenteren de studenten hun prototype aan deze opdrachtgevers, inclusief hun advies over de implementatie.

Op de plank

Aandacht voor implementatie tijdens de ontwerpfase is hard nodig, aldus Martijn en Sander. “Zo’n tachtig procent van alle zorginnovaties blijft op de plank liggen of wordt niet gebruikt zoals bedacht. De redenen zijn uiteenlopend: het product is te duur, de meerwaarde is niet duidelijk, de gebruiker snapt niet hoe het werkt, het gebruik kost te veel tijd, de innovatie past niet bij bestaande procedures en ga zo maar door. Een goed idee uitwerken tot een werkend product is dus niet per definitie een succes in de praktijk. Als zorginnovator moet je daarom rekening houden met de obstakels die je tegen kunt komen bij de implementatie.”

Wat vraagt het en wat levert het op?

Tijdens de workshop brachten de studenten in kaart wat hun innovatie betekent voor de zorgmedewerkers. Wat vraagt het van hen en wat levert het hen op? Wat zijn bijvoorbeeld de kenmerken van de verandering die het gebruik van de innovatie te weeg brengt? En beschikken de medewerkers over de juiste kennis, houding en gedrag om de innovatie te gebruiken? En, ook niet onbelangrijk, wat kost het aan tijd en geld om de innovatie te implementeren? Door de antwoorden op deze vragen voor verschillende doelgroepen te visualiseren met groene (kleine verandering) en rode (grote verandering) post-its, ontstaat al snel een beeld van de obstakels die er zijn om de innovatie in te voeren. En daarmee kan de opdrachtgever een inschatting maken van wat er moet gebeuren om de kans op een succesvolle invoering te vergroten.

Samenwerking verschillende disciplines

Na een krap een uur hadden de studenten een overzicht klaar met verbazingwekkend weinig rode vakken. “Dat verbaast me niets. Vanaf de start van het project houden de studenten al rekening met de gebruiker. Ze hebben gesproken met patiënten, zorgmedewerkers en beleidsmakers en een goed beeld gekregen van wat de wensen en mogelijkheden zijn”, vertelt Marjolein Jansen, docent HBO-Verpleegkunde. Zij is een van de docenten die de studenten tijdens deze minor begeleidt. “Het mooie van de minor is niet alleen dat we werken met echte vragen uit de praktijk, maar ook dat we studenten van verschillende studies met elkaar laten samenwerken. We hebben studenten uit de sector zorg en welzijn én studenten uit de technische hoek. Heel verschillende opleidingen die verschillende types mens aantrekken. In dit vak leren ze elkaar kennen, ervaren ze elkaars krachten en talenten. En leren ze ook elkaar te begrijpen, dezelfde taal te spreken. Met deze ervaring en kennis kunnen onze studenten straks een waardevolle bijdrage leveren aan innovaties in de zorg.”

Toolkit

Die samenwerking tussen verschillende disciplines die bij een zorginnovatie betrokken zijn, is de sleutel tot succes, vindt Martijn. “Het gaat om samenwerking, elkaar beter begrijpen, beter weten wat de ander kan en elkaar aanspreken en motiveren om vanuit de eigen discipline bij te dragen aan de verbetering van de zorg.” Maar hoe pak je dat nu slim aan en wat is de beste manier? Martijn, deed er onderzoek naar naast zijn rol als ondernemer die zorginnovaties op de markt brengt. “Het doel van het onderzoek was om de CeHRes Roadmap, een model dat al gebruikt wordt bij eHealth innovaties, toepasbaar te maken voor innovaties in de revalidatie. Het onderzoek heeft een toolkit opgeleverd die we kunnen gebruiken bij innovatieprocessen en waarmee we (digitale) innovaties effectiever en efficiënter kunnen ontwikkelen.”

Workshop volgen?

Het Fiedlab Revalidatie biedt een of meerdere workshops aan voor iedereen die zich bezighoudt met innovaties in de zorg. Neem voor meer informatie contact op met het Fieldlab Revalidatie via Contact – Fieldlab Revalidatie

Meer weten?

Lees voor meer informatie over de CeHRes Roadmap het interview met Martijn van der Ent op de website van Basalt. Hoe maak je een zorginnovatie tot een succes? – Basalt – de kracht van revalidatie (basaltrevalidatie.nl)